Przemijający napad niedokrwienny, znany również jako TIA (Transient Ischemic Attack), jest stanem, który budzi niepokój, ale często bywa bagatelizowany ze względu na swoją przejściową naturę. Jest to tymczasowe zaburzenie krążenia mózgowego, które objawami przypomina udar mózgu, jednak jego symptomy ustępują samoistnie w ciągu kilku minut do godziny, maksymalnie 24 godzin, bez pozostawiania trwałych uszkodzeń. Mimo krótkotrwałości, TIA jest poważnym sygnałem ostrzegawczym, który może poprzedzać wystąpienie pełnoobjawowego udaru niedokrwiennego mózgu. Zrozumienie jego przyczyn, objawów i natychmiastowego działania jest kluczowe dla zapobiegania potencjalnie śmiertelnym konsekwencjom.

Czym jest przemijający napad niedokrwienny?

Przemijający napad niedokrwienny jest spowodowany tymczasowym zablokowaniem dopływu krwi do określonego obszaru mózgu. Najczęściej dzieje się tak na skutek skrzepu krwi, który może powstać w naczyniach krwionośnych szyi lub serca i następnie przemieścić się do mózgu, blokując przepływ. Inne przyczyny to zwężenie tętnic szyjnych (miażdżyca), zaburzenia rytmu serca (np. migotanie przedsionków), wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu oraz choroby krwi. Ponieważ blokada jest krótkotrwała, neurony mózgowe nie ulegają trwałemu uszkodzeniu, a ich funkcje wracają do normy. Jednak fakt, że taka sytuacja miała miejsce, wskazuje na istniejące problemy z układem krążenia, które mogą prowadzić do poważniejszego udaru w przyszłości.

Objawy przemijającego napadu niedokrwiennego – na co zwrócić uwagę?

Objawy TIA są zazwyczaj nagłe i mogą być bardzo podobne do objawów udaru mózgu. Ich charakterystyczną cechą jest szybkie ustępowanie. Do najczęstszych symptomów należą:

• Osłabienie lub drętwienie po jednej stronie ciała – twarzy, ręki lub nogi.
• Trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy – niewyraźna mowa, problemy ze znalezieniem odpowiednich słów.
• Zaburzenia widzenia – nagłe pogorszenie widzenia w jednym lub obu oczach, widzenie podwójne.
• Zawroty głowy, utrata równowagi lub koordynacji ruchowej.
• Silny, nagły ból głowy bez znanej przyczyny.

Ważne jest, aby pamiętać, że każdy z tych objawów, nawet jeśli trwa krótko, wymaga natychmiastowej konsultacji medycznej. Nie należy czekać, aż symptomy ustąpią, ponieważ czas jest kluczowy w diagnostyce i zapobieganiu udarowi.

Diagnostyka TIA – jak lekarz potwierdza diagnozę?

Po wystąpieniu objawów sugerujących TIA, niezwłoczne wezwanie pogotowia ratunkowego jest absolutnym priorytetem. Lekarze na oddziale ratunkowym przeprowadzą serię badań mających na celu potwierdzenie diagnozy i zidentyfikowanie przyczyny. Podstawowe badania mogą obejmować:

• Badanie neurologiczne: Ocena funkcji mózgu, w tym mowy, widzenia, siły mięśniowej i koordynacji.
• Badania obrazowe mózgu: Tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) mogą pomóc wykluczyć krwawienie w mózgu i zidentyfikować obszary niedokrwienia, nawet jeśli są one niewielkie.
• Badania dopplerowskie naczyń szyjnych: Ocena przepływu krwi w tętnicach szyjnych, które są częstym źródłem zatorów.
• Elektrokardiogram (EKG) i echokardiografia serca: Badania te są niezbędne do wykrycia ewentualnych zaburzeń rytmu serca lub problemów z zastawkami, które mogą być przyczyną powstania skrzeplin.
• Badania krwi: W celu oceny poziomu cholesterolu, glukozy, czynników krzepnięcia oraz innych parametrów.

Leczenie i profilaktyka po TIA – jak zapobiec udarowi?

Leczenie po przemijającym napadzie niedokrwiennym koncentruje się na zapobieganiu przyszłym incydentom, w tym udarowi mózgu. Kluczowe jest leczenie chorób współistniejących, które przyczyniły się do wystąpienia TIA. Może to obejmować:

• Leki przeciwpłytkowe: Takie jak aspiryna lub klopidogrel, które zapobiegają tworzeniu się skrzepów krwi.
• Leki przeciwzakrzepowe: W przypadku wykrycia migotania przedsionków lub innych schorzeń zwiększających ryzyko zakrzepicy.
• Leki obniżające ciśnienie krwi: W celu kontrolowania nadciśnienia tętniczego.
• Statyny: Do obniżenia poziomu cholesterolu i spowolnienia postępu miażdżycy.
• Zmiany w stylu życia: Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, rzucenie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu i redukcja stresu są niezwykle ważne w profilaktyce.
• Zabiegi chirurgiczne: W niektórych przypadkach, gdy zwężenie tętnicy szyjnej jest znaczne, lekarz może zalecić zabieg udrożnienia naczynia (np. zabieg endarterektomii szyjnej lub angioplastyki z implantacją stentu).

TIA jako ostrzeżenie – nie ignoruj sygnałów swojego ciała

Przemijający napad niedokrwienny jest bezcennym sygnałem ostrzegawczym, który pozwala na wczesne wykrycie i leczenie schorzeń zagrażających życiu. Zignorowanie objawów TIA lub bagatelizowanie ich może prowadzić do poważnego, nieodwracalnego udaru mózgu, który skutkuje trwałym kalectwem, a nawet śmiercią. Dlatego tak ważne jest, aby społeczeństwo było świadome objawów TIA i potrafiło reagować na nie natychmiastowo. Pamiętaj, że każdy moment zwłoki zwiększa ryzyko. Działaj szybko, gdy tylko zauważysz niepokojące symptomy – życie i zdrowie są najważniejsze.